Буда Шак’ямуні

Буда Шак’ямуні («Абуджаны», «Дасканала Асветлены») Сак’ямуні, Гатама, Сідхартха Гаўтама (каля 560—480 да н.э.) — індыйскі мудрэц палійскага паходжання, заснавальнік будызму.

Буда Шак’ямуні

Буда Шак’ямуні.

Нараджэнне

560

Смерць

480 да н.э.

Грамадзянства

Індыя

Род дзейнасці

мудрэц

Палійскі канон

Дхамапада

Ніжэй знаходзяцца выбраныя цытаты. Болей знойдзеш у асобным артыкуле Дхамапада

1. Розум папярэднічае ўсім злым станам (думкам). Розум з'яўляецца правадыром; яны створаныя розумам. Калі гаворыш альбо дзейнічаеш са злым розумам, надыйдзе цярпенне, так як кола возу накіроўваецца за падковай вала, які яго цягне.

2. Розум папярэднічае ўсім добрым станам (думкам). Розум з'яўляецца правадыром; яны створаныя розумам. Калі гаворыш альбо дзейнічаеш з добрым розумам, надыйдзе дабрыня, так як цень, які цябе ніколі не пакідае.

3. «Ён мяне абразіў, пабіў, адолеў, абакраў» - У асобах, якія жывяць такія думкі, гнеў не згасне.

4. «Ён мяне абразіў, пабіў, адолеў, абакраў» - У асобах, якія не жывяць такіх думак, гнеў будзе згашаны.

5. Нянавісць не ўдасца перамагчы нянавісцю, толькі любоўю (бракам нянавісці). Гэта адвечнае права.

6. Ёсць тыя, якія не ўсведамляюць, што пэўнага дня ўсе мусім памерці, аднак тыя, хто гэта разумее, заканчваюць свае спрэчкі.

Сута Ніпата

Ніжэй знаходзяцца выбраныя цытаты. Болей знойдзеш у асобным артыкуле Сута Ніпата

У адлеглых часах існавалі толькі тры хваробы: жаданне, голад і сапсаванне; але з прычыны забойстваў жывёл яны павялічыліся да дзевяноста васьмі. (311)

Чалавек нараджаецца з вастрыём у вуснах. Калі яго мова ёсць нездаровай, калечыцца гэтым вастрыём. (657)

Канон махаяны

Аватамсака Сутра

Ніжэй знаходзяцца выбраныя цытаты. Болей знойдзеш у асобным артыкуле Аватамсака Сутра

14.* Указаў вам метады, якія праводзяць да вызвалення, Аднак павінны ведаць, што вызваленне залежыць ад вас саміх.

16. Розум ёсць як маляр (мастак). Розум вытварыў складанні. Усе існуючыя светы З’яўляюцца выявамі, намаляванымі розумам.

20. Мніхі і вучоныя! Так як выпальваецца, выразаецца і паліруецца золата, Так таксама належыць даследваць мае словы І не прымаць іх адно толькі з павагі да мяне.

83. Як глухі музыка, Які выклікае радасць іншых, Але не можа цешыцца ўласнай музыкай: Такой ёсць Дхарма без медытацыі. Як перавозчык на рацэ, Які дапамагае іншым пераправіцца, Аднак сам да смерці застаецца на адным беразе: Такой ёсць Дхарма без медытацыі. Так як смаку мялісы Не пазнаць дзякуючы апісанню, Так таксама смак пусткі Належыць пазнаць праз медытацыю.

148. Дыск месяца з'яўляецца на бясхмарным небе, Але калі няма сасуда з вадой, Не адаб'ецца на яго паверхні. Падобна свецячы ўвесь час месяц спачування Буды, Не адаб'ецца, калі не з'явіцца шчаслівы (прыдатны) сасуд.

178. Паслухай, сыну шляхетнай сям'і! Калі бачым сферу адчувальных (жывых) істот, усё, што робім целам, голасам і розумам, становіцца бязмерным вялікім спачуваннем. Працуем, карыстаючыся са светавой навукі, як таксама з той з паза свету, якая паходзіць з галоў шляхетных істот. Натхнёныя да чынення дабра, паўторна выконваем актыўнасць будаў Пераможцаў з мінулага. Чыньмы ахвяры Татхагаце! Узнясем штандар перамогі Дхармы! Укажам вялікую сцежку да вызвалення!

Дыяментавая Сутра

21. Словы не могуць патлумачыць Праўдзівай натуры сусвету. Толькі звычайныя людзі, скаваныя пажаданнямі Робяць ужытак з гэтага арбітральнага метада.

22. Праўда ёсць невыражальнаю і не да агарнення. Яна ані йснуе, ані не йснуе. Гэты невыражальны прынцып складае падставу Розных дактрын усіх мудрацоў.

23. Розум трэба ўтрымліваць ў незалежнасці ад усялякіх думак, Якія ў ім паўстаюць. Калі розум пакладаецца на штокольвек, Тады не мае ён ніводнага пэўнага прыстанішча.

Ланкаватара Сутра

24. Буды не навучаюць Дхармы залежнай ад літар. Кожны, хто навучае дактрыны залежнай ад літар і слоў, з'яўляецца толькі балбатуном, бо Праўда ёсць паза літарамі, словамі і кнігамі.

25. Людзі на гэтым свеце ў сваім мысленні ўзалежненыя ад адной з дзвюх рэчаў: ад ідэі існавання, праз што знаходзяць упадабанне ў рэалізме, альбо ад ідэі нейснавання, праз што знаходзяць упадабанне ў нігілізме; у кожным выпадку выабражаюць сабе вызваленне там, дзе яго няма.

26. Нямудрыя і неасветленыя чапляюцца назваў, знакаў і ідэй; калі іх розумы рухаюцца па гэтых каналах, жывяцца многасцю прадметаў і ўпадаюць у паняцці душы-эга і ўсяго, што да яе належыць; чыняць адрозненні паміж з'явамі добрымі і злымі і чапляюцца да тых, якія ім адпавядаюць. Калі так чапляюцца, наступае адварот да няведання і грамадзіцца карма народжаная з хцівасці, гневу і глупства (…) праз што становяцца няздольныя да вызвалення з кола нараджэння і смерці.

27. Сістэма розуму, якая ёсць найболей характарыстычным знаменнем асабовасці, нараджаецца з няведання, адрознення, прагнення і дзейнасці, а яго актыўнасць упраўляецца ў рух успрыманнем, чапляннем і працэсам прывязвання да прадметаў так, нібы былі рэчаісныя.

28. Трансцэндэнтны Розум паўстае тады, калі інтэлект даходзіць да свайго краю (…) здольнасць такая знаходзіцца ў інтуіцыйным розуме (…) інтуіцыя, не дастаўляючы інфармацыі, якая паддаецца аналізу і адрозненню, дастаўляе нечага, што ёсць значна вышэйшае — асабістага ўрэчаіснення праз атаясамленне.

29. У гэтым свеце і ў іншых светах я вядомы пад незлічонымі назвамі, аднак усе яны бачаць мяне так, як бачыцца месяц у вадзе. Хоць усе аддаюць мне шанаванне, выхваляюць мяне і паважаюць, не разумеюць у поўнай меры значэння і вагі слоў, якіх ужываюць; не маючы свайго ўласнага, асабістага ўрэчаіснення Праўды, чапляюцца да слоў са сваіх кананічных кніг альбо да таго, што было ім сказана альбо да таго, што сабе выабразілі і не бачаць, што імя, якога ўжываюць, ёсць толькі адным з мноства імён Татхагаты.

30. Воля жыцця з'яўляецца мацерай, няведанне бацькам. Устанаўленне назваў і форм памнажае хцівасць і так гэта розум трывае, узаемна абумоўліваючы і будучы абумоўленым.

31. Любая дваістасць з'яўляецца памылковым выабражэннем.

32. Усе рэчы на гэтым свеце ёсць нібы сон альбо цудоўна высветленая выява. Не разумеюць таго ані філосафы, ані людзі пагружаныя ў няведанні; аднак тыя, што разглядаюць усе рэчы ў такі ўласна спосаб, бачаць іх правільна.

33. З дзеянняў сістэмы розуму паўстае ідэя душы-эга і ўсяго, што да яе належыць; адрозненне, прывязанне і ідэя душы-эга паўстаюць адначасова нібы сонца і прамені яго святла.

34. З прычыны дыверсіфікацыі нечага, што па сваёй прыродзе ёсць нерэчаіснае і аблуднае, з'яўляюцца фальшывыя выабражэнні і памылковае разумаванне, а пасля іх наступае дзейнасць і грамадзіцца энергія іх навыку, плямячы паверхню Універсальнага Розуму; наступствам гэтага сістэма розуму пачынае дзейнічаць і паўстае фізічнае цела. Аднак адрозніваючы розум не з'яўляецца свядомы таго, што праз свае адрозненне і прывязанні абумоўлевае ён цэлае цела (…) будуючы свет прадстаўленняў з актыўнасці свайго выабражэння.

Сурангама Сутра

35. Усе жывыя істоты падлягаюць рэінкарнацыі праз розныя светы, з прычыны двух скажоных, разрозніваючых і фальшывых поглядаў, якія, дзекольвек з'яўляюцца, уцягваюць у колаварот самсары. Што ёсць прычынай тых фальшывых поглядаў? Паўстаюць з прычыны індывідуальнай і супольнай кармы.

Сутра Караля Медытацыйнага Паглынання (Каралеўскага Самадхі)

15. Калі маладая дзяўчына сніць, Што ў яе нараджаецца сынок, які затым памірае, Спачатку адчувае радасць, а пасля смутак: Ведай, што ўсе з'явы ёсць уласна такія.

Рознае

Сутра Сустрэчы Бацькі з Сынам

5. Піццё вады ў сне Не згасіць тваёй прагі. Падобна ёсць з усімі аб'ектамі пажадання: Не прынясуць табе задавальнення, Нават калі імі цешышся.

Сутра Паказу Добрых Уласьцівасцей

7. Розум істот, якія маюць целы, гэта розум памылковае канцэпцыі. А вялікая мудрасць гэта розум стану буды. Так як золата ўнутры гор і на берагах рэк Можа ён быць чысты альбо не.

Сутра Скарбу Стану Буды

9. Зямныя ворагі адно толькі крадуць нашае жыццё. Страчваем толькі сваё цела, але не падаем у ніжэйшыя светы. (…)

Сутра Развіцця Уважлівасці Дхармы

11. Калі мы давяраем духоўным настаўнікам, уважлівасць і прытомнасць будуць цалкам чыстыя. Шляхетныя карэнні будуць цалкам дасканалыя.

Сутры Аздобы Махаяны

12. Служэнне духоўнаму настаўніку значыць практыкаванне таго, чаму вучыць. У гэтым выпадку ён будзе цалкам задаволены.

159. Ёсць такія, каторыя ўвязваюцца адно толькі ў негатыўныя дзеянні; Ёсць такія, якія бесперапынна нішчаць тое, што добра; Ёсць таксама такія, якім бракуе правільнасці, якая праводзіць да вызвалення - А таму тыя, якім бракуе станоўчых рыс, адрэзаныя ад прычыны абуджэння.

Сутра Вырабляючая Мноства Будаў

13. Той, хто для Пераможцы, правадніка істот, Учыніць хаця б дробную рэч, Па смерці будзе адраджацца ў розных небах, Каб урэшце дасягнуць стану буды.

Каляма Сута

73. Не верце ў якія-кольвек пасланні толькі таму, што праз доўгі час абавязвалі ў многіх краінах. Не верце ў нешта толькі таму, што многія людзі на працягу доўгага часу тое паўтараюць. Не прымайце нічога толькі з нагоды, што нехта іншы гэта сказаў, што падтрымлівае тое сваім аўтарытэтам нейкі мудрэц альбо каплан, альбо што напісана тое ў нейкім святым пісанні. Не верце ў нешта толькі таму, што гучыць праўдападобна. Не верце ў бачанні альбо ўяўленні, якія лічыце за пасланыя Богам. Майце давер да таго, што прынялі за праўдзівае па доўгім правяранні, да таго што прыносіць поспех вам і іншым.

Сутра Дасканаласці Мудрасці

77. Розум пазбаўлены розуму, бо мае прыроду празрыстага святла.

19. Дзякуючы маральнай дысцыпліне не адродзімся ў ніжэйшых светах, Не дасведчым васьмі неспрыяльных умоў І заўсёды будзем вольныя.

Сутра Указання Таямніц Татхагаты

92. Спадару Таямніц! Першасная мудрасць усёведаючага зацвітае з кораня спачування.

Сутра Вялікага Бубна

129. Не плач, Ананда! У будучыні прыму форму духоўных настаўнікаў, Каб дапамагаць табе ды іншым.

Сутра Вялікай Забавы

130. Глыбокую і спакойную, вольную ад усялякіх ускладненняў, простую святлістасць: Знайшоў прыпамінаючую нектар Дхарму. Калі б аднак меў бы ёй навучаць, ніхто б яе не зразумеў. Застануся таму ў лясной цішыні.

Сутра Падстаў Дысцыпліны

132. У медытацыі, о мніхі, Хаця спыніўся рух розуму, То аднак прадметы ўсё яшчэ з'яўляюцца свядомасцям глуздаў. Прадметы віруюць рухамі самсары.

Сутра Добрых Знакаў

139. Ці йснуе хто-небудзь, хто мог бы заўтра не памерці? Таму ўласна сёння мы павінны прыкладаць намаганні. Уладар смерці і ягоная зграя - Ніводны з іх не з'яўляецца нашым прыяцелем.

Сутры Навук аб Дзесяці Чысцінях

152. З прычыны кармы дзесяці шляхетных чынаў, нашы намаганні ўшляхетніваюць поле. Наша жыццё становіцца даўжэйшым. Нашы радасці становяцца большыя. Маем згодных партнёраў і ніводных ворагаў. Ніхто нас не абмаўляе. Усе для нас ветлівыя. Людзі лічаць, што нашыя словы заслугоўваюць увагі; Усе цешацца, што могуць іх чуць. Мы задаволеныя. Існуе ўзаемная дабрыня. Пануюць ўласцівыя погляды.

Сутра ведаў аб ілюзіі, аб якой прасіла найвышэйшая багіня

153. Дзякуючы збору падобных да ілюзіі награмаджэнняў Заіснуе падобнае да ілюзіі прасвятленне. Наступіць падобны да ілюзіі паказ Ілюзарычнай дапамогі нясучай адчувальным істотам.

Сутра Дзесяці Дхарм

154. Так як са спаленага зерня не вырастуць зялёныя сцёблы, Так у чалавеку пазбаўленым веры не разаўюцца добрыя ўласцівасці.

Сутра Дзесяці Шляхетных Бхумі

156. Лагодны й пазбаўлены пагарды, вольны ад фальшу і аблуды А таксама поўны любові для ўсіх адчувальных істот - Такім ёсць бодхісатва.

Праджняпараміта

160. Субхуці! Хто не мае канцэпцыі на тэму Буды, Той не думае таксама аб Дхарме і Саньзе. У гэты спосаб уваходзіцца ў праўдзівую існасць.

Сутра Блізкай Уважнасці

186. З'яўленне цела, Маёмасці, радасці і смуткаў Ёсць нічым іншым як выабражэннем розуму: Гэта сны створаныя розумам.

Сутра Навук Складаючых Падставу Дысцыпліны

8. Калі бачым прыязных людзей, адчуваем прыцягненне. Калі прысутнічаюць істоты, якія крыўдзяць іншых, нашыя розумы становяцца агрэсіўныя. Іншыя выклікаюць узрост нашага няведання. У кожным выпадку брамы нашых здольнасцей зняволеныя.

Сутра Тлумачэнняў для Караля

10. Вялікі каролю, калі будзеш прабіты дзідай Уладара Смерці, лопне цэлая твая пыха. Не будзе для цябе ніводнага сховішча. Ніхто цябе не абароніць і табе не дапаможа. Будзеш курчыцца ў кананнях хваробы. Вусны твае высахнуць. Зменіцца колер тваёй скуры. Ледзьве што будзеш мог рухацца. Не будзеш у стане працаваць. Будзеш варочацца ва ўласнай флегме, сліне, мачы і ванітах. Тваё дыханне будзе кароткае. Лекары будуць цябе пазбягаць. Скончыцца тваё самсарычнае жыццё. Будзеш баяцца пасланцаў Ямы, Уладара Смерці. Тваё дыханне спыніцца і са страху адкрыеш вусны. Пакінеш гэты свет і адродзішся ў абсалютна іншым месцы. Агарне цябе цемра. Упадзеш у бяздонне і будзеш цягнуты водамі акіяна і кармічным ветрам. Не будзеш ведаць, дзе знаходзішся. Не будзе нікога, каму будзеш магчы раздаць сваю маёмасць. Будзеш клікаць матку, бацьку, дзяцей, але ніхто не пачуе — не будзе для цябе ніводнага прыстанішча. Ніхто не прыйдзе з дапамогай. Адзіным ратункам ёсць магутны кароль, альбо Дхарма.

_{*Адвольная нумарацыя аўтара перакладу паводле публікацыі «Выбраныя Словы Буды з Сутраў».}